امروزه شاید یکی از مسائل و دغدغه مهندسین عمران تشخیص صحیح مصالح از نظر استاندارد بودن یا نبود آن است یا گاهی دیده می‌شود برخی پیمانکارا برای سود بیشتر مصالح بی کیفیت ولی شبیه مصالح باکیفیت را استفاده می‌کنند که تشخیص این موارد در بعضی مواقع بسیار سخت می‌باشد ولی برخی از موارد با مطالعه و تجربه قابل تشخیص می‌باشد.
میلگردها در اندازه(قطر) متفاوت ساخته می‌شوند و از لحاظ ساختمان داخلی(آنالیز میلگرد)، وابسته به محل بکارگیری و یا کشوری که قرار است بکار گرفته شود متفاوت است.
انواع میلگردها بر اساس استاندارد و آنالیز قدیمی:
- میلگرد A1
- میلگرد A2
- میلگرد A3
- میلگرد A4
انواع میلگردها بر اساس استاندارد و آنالیز جدید:
- میلگرد س ۲۴۰(میلگرد ساده)
- میلگرد آج ۳۴۰(میلگرد آجدار مارپیچ)
- میلگرد آج ۴۰۰(میلگرد آجدار جناقی)
- میلگرد آج ۵۰۰(میلگرد آجدار مرکب)
نکته ۱: در بازار، معمولا میلگردها را با نام و استاندارد قدیم می‌شناسند اما در حال حاضر تمام میلگردهای بازار تابع استاندارد جدید هستند به عنوان مثال وقتی نام “میلگرد A2” را می‌شنوید بدانید که منظور همان “میلگرد آج ۳۴۰” می‌باشد و منظور از “میلگرد A3” ، همان “میلگرد آج ۴۰۰” می‌باشد که فقط نام‌ها ثابت مانده ولی آنالیز و استاندارد آنها کاملا متفاوت می‌باشد.
طرز تشخیص میلگرد نوع A2 “آج ۳۴۰” از A3 “آج ۴۰۰”:
همانطور که ذکر شد میلگردهای گروه A1 که از جنس فولاد نرم هستند معمولا به شکل صاف (بدون آج) تولید می‌شوند و بدلیل نداشتن آج کاملا قابل تشخیص می‌باشند
اما سؤال اساسی اینست که چطور میتوان میلگرد نوع A2 “آج ۳۴۰” از A3 “آج ۴۰۰” تشخیص داد؟
در جواب این سوال میتوان گفت با دقت به جنس و آج میلگرد نگاه کنید،
چنانچه آج میلگرد به شکل فنر باشد میلگرد از نوع A2 می‌باشد.
در میلگردهای A3 آج‌ها به صورت ضربدری هستند اما در A2 به صورت منفرد هستند.
مطابق استاندارد ملی و مبحث نهم، میلگرد A3 دارای آج جناقی( ۷و۸) می‌باشد ولی میلگرد A2 داری آج مارپیچ موازی می‌باشد.
میلگرد A3 شکننده است. اما میلگرد A2 انعطاف پذیرتر است. یعنی خم شدنش با نرمی‌همراه است.
نکته ۱: میلگردهای “آج ۳۴۰” یا( A2 قدیم )، بصورت مستقیم آج زنی می‌شوند ولی در نوع “آج ۴۰۰” یا ( A3 قدیم )، بعد از عملیات آج زنی، وارد مرحله دیگری بنام خنک کاری می‌شوند و عملیات خنک کاری توسط پاشش آب و یا در معرض مجاورت هوا انجام می‌شود. بخاطر این عملیات، میلگردها به رنگ سیاه تبدیل می‌شوند.
نکته ۲: مطابق استاندارد آج این نوع میلگردها با هم متفاوت است ولی بدلیل سوء استفاده برخی تولید کنندگان از همین مطالب، میلگردهایی در بازار عرضه می‌شود که مثلا از آج استاندارد A3 استفاده شده ولی مقاومت فیزیکی و شیمیایی آن با میلگرد A2 سازگارمی‌باشد.
نکته ۳: اگر مجری سازه‌ای هستید یا ناظر باید به نوع آرماتور مصرفی در سازه که طراح مد نظر داشته توجه کنید و در صورت مشخص نشدن در نقشه‌ها آن را از طراح مطالبه کنید چرا که به طور مثال اگر سازه بر اساس میلگرد A2 طراحی شود و در اجرا از میلگرد A3 استفاده شود به لحاظ اینکه مقاومت تسلیم زیادتری دارد سازه پر فولاد شود که این خلاف آیین نامه و مباحث نظام مهندسی است یا بلعکس اگر به جای میلگرد A3 از A2 استفاده شود سازه آن مقاوت لازم را نخواهد داشت.
نکته ۴: هنگام تهیه میلگرد از کارخانجات معتبر تولید میلگرد استفاده کنید چرا که ممکن است افراد سود جو اقدام به تهیه میلگرد A2 با آج جناقی بکنند.
نکته ۵: اگر ناظر سازه هستید و به نوع میلگرد شک کردید ولی از نظر ظاهری ایرادی نداشت نمونه میلگردها را به آزمایشگاه برای تشخیص صحیح ارائه بدهید. در هرصورت مطابق آئین نامه باید با انجام آزمایشات نوع میلگرد را مشخص کرد.