در این مقاله با هم کمی در مورد سنگ آهن گل گهر و بعد از آن در مورد چدن مطالعه می کنیم.
بررسی ویژگی های شرکت سنگ آهن گل گهر
معدن سنگ آهن گل گهر در استان کرمان، شهرستان سیرجان، ۵۵ کیلومتری جاده سیرجان- شیراز قرار دارد. شرکت سنگ آهن گلهر با تولید بیش از ۱۵ میلیون کنسانتره و تولید بیش از ۱۰ میلیون گندله بزرگترین تولید کننده کشور است. و در آینده با پروژه های توسعه خود تولیداتش را به بیش از ۳۰ میلیون تن در سال می رساند. بیشترین ذخایر زغال سنگ کشور متعلق به سنگ آهن گل گهر است. شرکت سنگ آهن گل گهر در سال ۱۳۴۸ در سیرجان آغاز به کار کرد؛ سپس عملیات اکتشاف در آن توسط شرکت خصوصی ایران باریت شروع شد و بعد از آن به کمک یک شرکت ژاپنی این همکاری ادامه یافت. سنگ آهن گل گهر در سال ۱۳۵۳ به شرکت ملی فولاد ایران واگذار شد. گل گهر با تاسیس شرکت های فولادی باعث افزایش تولید محصولاتی مانند آهن اسفنجی در کشور شده است. محصولاتی که از معادن سنگ آهن گل گهر تولید می شوند شامل گندله سنگ آهن، کنسانتره سنگ آهن و سنگ دانه بندی شده است. واحد های استخراج شرکت سنگ آهن گل گهر شامل این سه مورد است؛ ۱- کارخانه تغلیظ با ظرفیت بیش از ۶ میلیون تن (خطوط ۳،۲،۱) 2- تولید کنسانتره آهن با ظرفیت ۲ میلیون تن (خط ۴) 3-فراوری با ظرفیت ۶ میلیون تن در سال (خطوط ۷،۶،۵)
بررسی خصوصیات چدن
محصولات شرکت سنگ آهن گل گهر می تواند ماده اولیه ای برای تولید چدن باشند که در ادامه با هم در مورد چدن بیشتر می خوانیم. چدن از آهن خام خاکستری تولید می شود و در ترکیب خود سیلیسیم، آهن و کربن دارد. برای تولید چدن آهن خام را در کوره هایی با حرارت بالا می گذارند تا ناخالصی های آن مانند فسفر و گوگرد حذف شوند. بعد از حذف این ناخالصی ها فلزی که باقی می ماند مقداری زیادی منگنز در خود دارد و چدن نامیده می شود. چدن معمولا به اندازه ۵/۳-۲ درصد وزن خود کربن دارد و جنس آن وابسته به سرعت سرد شدن و جنس آهن خام به کار رفته در آن است. از ویژگی های چدن می توان سخت و شکننده بودن و قیمت پایین تر آن نسبت به سایر محصولات را نام برد. پنج نوع چدن داریم که به نام های چدن سفید، چدن خاکستری، چدن نیمه خاکستری، چدن سخت و چدن نرم شناخته می شوند. چدن سفید از سرد شدن سریع چدن خام به دست می آید؛ مقدار سیلیسیم آن کم است و جنسی سخت و ترد دارد که قابل سوهان کشیدن نیست. در سطح شکسته این چدن دانه های ریز و روشن دیده می شود. چدن سفید در ساخت وسایل کوچک کاربرد دارد. چدن خاکستری از سرد شدن آهسته چدن خام حاصل می شود و در ساخت ناودانی، پروفیل پنجره، لوله های چدنی و یراق آلات به کار می رود. چدن خاکستری نسبت به چدن سفید نرم تر است و قابلیت چکش خواری دارد. چدن نیمه خاکستری ویژگی هایی بین این دو را نشان می دهد. برای ساخت چدن سخت ابتدا چدن خام را گرم کرده، سپس سطح خارجی چدن را به سرعت خنک می کنند اما داخل آن به آرامی خنک می شود. در نتیجه سطح چدن از نوع سفید و داخل آن از نوع خاکستری است. برای افزایش قابلیت چکش خواری چدن مقداری چدن سفید و نیمه خاکستری را به همراه گرد سنگ اکسید آهن ترکیب می کنند و حرارت می دهند. این فرایند باعث می شود که کربن چدن بسوزد و تردی آن کمتر شود. چدن نرم در ساخت در پنجره، شیر آب و… کاربرد دارد.
